قهوه سبز در آسیا
امروزه کشورهای زیادی به تولید قهوه سبز مشغول هستند. کشورهای آسیایی دیر تر از کشورهای آفریقایی و آمریکایی وارد بازار قهوه شده ولی توانستند در مدت کوتاهی جایگاه ویژه ای برای خود دست و پا کنند. در این مطلب می خواهیم شما را با کشورهای تولید کننده قهوه در قاره آسیا آشنا کنیم. ما مسیر تولید این دانه محبوب را از گذشته تا به امروز در هر کشوری را توضیح داده و با انواع گونه ها و مناطق کشت قهوه سبز آشنا می شوید. در آسیا کشورهایی نظیر چین، هند، ویتنام، اندونزی، گینه نو، تایلند و و فیلیپین به کشت قهوه می پردازند.
هند
کشور هند رتبه چهارم اقتصاد دنیا را داراست . این کشور با وجود رکود اقتصادی رشد 8 درصدی داشته و توانسته است جایگاه یکی از قدرتمند ترین اقتصادهای جهان را از آن خود کند. کشاورزی یکی از مهم ترین پایههای اقتصاد هند بوده و سالانه محصولات زیادی را صادر میکند. این کشور پس از چین، دومین کشور دنیا از نظر ارزش تولیدات کشاورزی است. چای، برنج، ذرت، نیشکر و شاهدانه از محصولات کشاورزی این کشور است. همچنین هند در تولید موز، ارزن، کنف و بادام زمینی رتبه اول را دارد. قهوه نیز در هند یکی از محصولات مهمی است که توانسته است پای خود را به بازار جهانی باز کند.
مانند اکثر اتفاقات در هند، تولید قهوه نیز با افسانهها و داستان های جذابی همراه است. داستان قهوه از آنجا شروع می شود که زائری به نام بابا بودان به مکه رفته تا زیارت خانه خدا را به جا بیاورد. در راه برگشت به یمن میرسد و از آنجا هفت دانه قهوه (به خاطر مقدس بودن عدد 7 در اسلام) را با خود به هندوستان میآورد. او ابتدا این دانه ها را در منطقه چیکماگالور میکارد. امروزه تپه ها و مراتع این منطقه نیز با نام بابا بودان شناخته میشود.
پس از استعمار انگلیس در هند، قهوه رونق بیشتری یافت اما این دوران کوتاه مدت بود. پس از مدتی تقاضای چای بیشتر شد و بیماری زنگ برگ قهوه نیز شیوع پیدا کرد. به همین علت مزارع تولید قهوه به تولید چای روی آوردند. در کنار آن، تحقیقات گسترده ای درباره قهوه شروع شد و زیرگونههای جدید و مقاومی ساخته شد و قهوه کماکان در هند باقی ماند.
جالب است بدانید نوشیدنی اول هند چای است و مردم هند به چای علاقه بیشتری نسبت به قهوه نشان میدهند. اما به علت جمعیت زیاد هند، قهوه در میان این مردم جایگاه خود را حفظ نموده است. مصرف سرانه قهوه در هند به ازای هر نفر 100 گرم است اما با توجه به جمعیت بالای این کشور سالی دو میلیون کیسه قهوه در این کشور مصرف می گردد.
هند سالانه 5 میلیون کیسه قهوه تولید می کند. اغلب این قهوه از گونه ربوستا میباشد. توجه ویژه کشاورزان به بالا بردن کیفیت ربوستای کشت شده باعث شده تا هندوستان رتبه ممتاز تولید روبوستا را کسب کند.
مونسونینگ
مونسونینگ فرایندی غیر عادی است که به تولید قهوه معروفی به نام مونسون مالابار منجر می شود. داستان از آنجایی شروع شد که هنگام صادرات قهوه از هند به اروپا در جعبه های چوبی حمل میشد. این امر باعث میشد قهوه معرض هوای مرطوب قرار گیرد. جذب رطوبت زیاد در قهوه سبز باعث میشد تا تاثیر آن در یک فنجان قهوه نیز نمایان شود. با بهبود روش های حمل و نقل و کمتر شدن رطوبت، باز تقاضای قهوه قبلی که نتیجه جذب رطوبت بود، وجود داشت. به همین دلیل هند این ساختار را به صورت مصنوعی بر روی قهوه پیاده سازی کرد. البته این روش صرفا بر قهوههایی که با فرآوری خشک یا طبیعی صورت گرفته است، امکان پذیر میباشد.
ردیابی قهوه در هند
ردیابی قهوه در هند به علت آن که تولیدکنندگان آن کشاورزان خرد هستند. قهوه های هند به دو روش درجه بندی می شوند. روش اول منحصرا برای کشور هند است، بدین صورت که دانه هایی که با روش شسته یا خیس فراوری شده اند را قهوه پارچمنت، دانه هایی که با روش طبیعی یا خشک فرآوری شده اند را گیلاس و روبوستایی که فراوری شسته شده است را قهوه چری می گویند.
روش دوم بر اساس اسکرین یا سایز دانه قهوه می باشد. بزرگترین سایز AA است و تا PB ادامه دارد. قهوه PB ریز تر، گرد و طعم شیرین تری دارد. قهوه های PB دو دانه در یک گیلاس قهوه می باشند. طبقه بندی قهوه ها به شکل زیر است: A، AB ،B ، C و PB
این طبقه بندی بر اساس رنگ دانه قهوه و نوع دانه است. به طور مثال دانه نوع C، دانه های شکسته را در خود جای داده است. دانه های کوچکتر از درجه ای خاص دیگر در دسته بندی های بالا قرار نمیگیرند. قهوه های هند علاوه بر اسکرین (سایز دانه) و جنبههای بصری بر اساس مناطق نیز دسته و شناسایی میشوند.
قهوه های اسپشیالیتی یا تخصصی در هند نیز عبارتند از دانه های فیل که گونه عربیکا بوده و با روش شسته از ایالت میسور هستند. نوع دیگر این قهوه ها ربوستای کاپی رویال نام دارند و کشت موسمی قهوه نوع دیگر این قهوه میباشد. گرید های A و AA بوده که برای قهوه های موسمی استفاده میشود.
طعم قهوه هند بیشتر با اسیدیته کم، تن واری (حسی که بعد از خوردن قهوه در کام ایجاد می شود) زیاد و پیچیدگی کم شناخته میشود. مناطق کشت کننده قهوه شامل تامیل نادو ،پلانی، نیلگیری، شواروری، کارناتاکا، بابابودانگیری، چیکماگالور، کورگ، منجر آباد، کرالا، وایاناد و آندرا پرادش میشود. البته این مناطق در چهار ایالت اصلی واقع شده اند. میسور، مالابار و وایاناد جزو مناطق اصلی قهوه هستند.
منطقه کرالا یک سوم کل قهوه هندوستان را کشت و تولید میکند. همچنین در منجر آباد بیشتر بر کشت عربیکا تمرکز دارد.
چین
امروزه چین تولید کننده همه چیز است!!! پس اینکه بشنویم این کشور از تولید کنندگان قهوه در جهان است تعجب نخواهیم کرد. قهوه در چین از دو سو اهمیت ویژگیای دارد. یک آن که این کشور با جمعیت زیادی که دارد، یکی از بزرگترین مصرف کنندگان این نوشیدنی خوش طعم است. و دوم این است که کشاورزان چین با توجه ویژه ای که به کیفیت قهوه دارند، از تولیدکنندگان بزرگ قهوه در جهان است.
قهوه چگونه به چین آمد؟
در قرن 19 یکی از مبلغین فرانسوی قهوه را برای اولین بار به استان یونان چین آورد. این مبلغ مذهبی با گذر از ویتنام و رسیدن به کلیسای خود، دانههای قهوه را در مجاورت کلیسای خود کاشت. البته تا یک قرن خبری از همه گیری قهوه نبود. چای حرف اول را میزد و با بهترین کیفیت تولید میشد. در سال 1988 با مشارکت شرکت نستله، سازمان ملل و بانک جهانی این گیاه به کشت وسیع رسید. قهوه چین به علت آنکه قیمت این دانه زیاد و قیمت چای به نسبت پایین تر بوده، تا سال 2009 رشد چندانی نداشته است.
با آن که همانند هند، نوشیدنی اول کشور چین، چای است اما به علت جمعیت زیاد این کشور، مصرف قهوه و بازار آن داغ بماند. این امر باعث میشود تا عرضه و تقاضای زیادی در این کشور در صنعت قهوه وجود داشته باشد. این کشور قهوه های خوبی را صادر میکند که پیشنهاد میکنیم که حداقل یکبار آنرا امتحان کنید. اما هنوز بهترین و بی نظیر ترین قهوه ها در خود چین پیدا میشود.
زیرگونههای قهوهای که در چین کاشت میشود، اغلب در برابر بیماریها مقاوم هستند و همین مورد باعث چالش در عطر و طعم قهوههای چینی میشود.
قهوه چینی، ارزش امتحان کردن را دارد
قهوههای چین بیشتر طعم شیرین و میوهای را در خود جای داده است. قهوه چین اسیدیته یا ترش مزگی کمی دارند و تن واری زیادی از نوشیدن آن حس میشود. دو منطقه فوجیان و هاینان به تولید قهوه ربوستا مشغول هستند. منطقه هاینان در اول قرن 20 با ورود قهوه از مالزی به این کشور به کشت آن مشغول شد. در منطقه فوجیان، چای اولونگ کشت اول منطقه میباشد.
منطقه یونان که اصلی ترین و اولین منطقه کشت قهوه است، قهوههایی از نژاد عربیکا را تولید می کنند. کاتیمور، بوربون و کاتورا از زیرگونههای قهوه تولیدی این منطقه میباشد. کشور چین در بین کشورهای تولیدکننده قهوه رتبه بیستم را دارد، اما بعید نیست در سال های آتی این رتبه را بهبود ببخشد.
شیوه فرآوری قهوه در چین شسته و طبیعی است.
اندونزی
اولین بار قهوه به توسط فرماندار هلندی مالابار به فرماندار جاکارتا هدیه داده شد. این چند نهال قهوه هدیه با سیلی که در جاکارتا آمد، از بین رفت و اولین تلاش کشت قهوه با شکست روبرو شد. پس از ان ۱۶۹۷ یکبار دیگر این گیاه به اندونزی فرستاده شد و این بار درختان شکوفه دادند و به ثمر رسیدند.
ماکس هاولار
در سال ۱۷۱۱ صادرات قهوه از هند به اندونزی توسط شرکت هند شرقی VOC به آمستردام شروع شد. قهوههای صادر شده به آمستردام بسیار گران عرضه میشدند. در این بین استعمار قهوه نیز ادامه داشت. شخصی به نام ماکس هاولار کتابی با عنوان حراج های قهوه شرکت بازرگانی هلند درباره ی این استعمار نوشت . امروزه نام این شخص به عنوان گواهینامه اخلاقی در صنعت قهوه شناخته میشود.
عربیکا، لیبریکا و بالاخره روبوستا
در اندونزی ابتدا گونه عربیکا کشت میشد تا اینکه در قرن 19 گیاه قهوه دچار زنگ برگ قهوه شدند. پس از آن کشاورزان اندونزی رو به کشت لیبریکا روی آورند که آن هم به سرنوشت عربیکا دچار شد.
بیماری زنگ برگ قهوه نوعی قارچ میباشد که روی برگ درختان رخ میدهد و باعث خشک شدن برگ ها و در نهایت درخت میشود. نشانه های این بیماری این است ابتدا نقاط کوچک زرد در زیر برگ درخت نمایان میشود. سپس این نقاط بزرگ شده و کل برگ را می پوشاند.
پس از فراز و نشیب کاشت عربیکا و لیبریکا، کشاورزان تصمیم گرفتند که ربوستا کشت و تولید کنند تا از خطرات و بیماری های احتمالی جلوگیری نمایند. امروزه نیز بخش قابل توجهی از تولیدات قهوه اندونزی از گونه روبوستا میباشد.
گیلینگ باساح
در اندونزی روشی سنتی برای فراوری به کار گرفته می شود که ترکیبی از روش فرآوری شسته و طبیعی است. این روش که فرآیند نیمه شسته نام دارد، باعث میشود اسیدیته قهوه کم شود و تن واری زیادی ایجاد کند. در نهایت شما قهوه ای مینوشید که تن واری بیشتر و بافت نرم تری دارد. البته امکان دارد طعم های اضافی مانند گیاهی، چوبی، کپکی و خاکی نیز در فنجان قهوه حس میشود.
امروزه خریداران تخصصی قهوه کشاورزان اندونزی را تشویق میکنند تا از روش شسته یا خیس استفاده نمایند.
قهوه لواک، حیوان آزاری یا طعم جدیدی از قهوه؟
محصولی خاص در اندونزی تولید می شود که مام آن لواک است. این قهوه از فضولات گربه هایی است که گیلاس قهوه را خوردند. در واقع گیلاس های نیمه هضم شده از مدفوع آن ها جدا شده، فرآوری و خشک میشوند. برای تولید این قهوه گربهها در شرایط وحشتناکی در قفس هایی تنگ نگهداری شده و به اجبار به آنها گیلاس قهوه خورانده میشود. البته این قهوه میتواند به این شکل در دسترس شما قرار نگیرد. برخی قهوه های کیفیت پایین ربستا را در قالب قهوه لواک جعل کرده و به مشتریان میفروشند. در هر صورت توصیه میکنیم قهوه های باکیفیت را امتحان کنید تا قهوه لواک با طعم حیوان آزاری!
قهوههای اندونزی با نوع فرآوری نیمه شسته دارای تن واری زیاد و اسیدیته کم میباشد. بیشتر قهوه ها در این کشور توسط زمینداران کوچک تولید میشود. سوماترا، جاوا،سولاسی، فلورس و بالی از مناطق تولید کننده قهوه است.
مناطق کشت قهوه در اندونزی
سوماترا سه منطقه کشت اصلی را در خود جای داده است. این منطقه در گذشته قهوه خود را با نام سوماترا ماندلینگ به دو گونه درجه ۱ و درجه ۲ میفروخت. البته این درجه بندی به کیفیت نهایی فنجان قهوه اشاره داشت. نکته ای که لازم است بدانید این است که مخلوطی اندونزی دانه های ناشناخته قهوه با هم مخلوط می کنند. به همین دلیل نمی توان گفت این درجه بندی دقیق است.
قهوه سوماترا به خارج بندر مدان فرستاده میشود. این منطقه آب و هوای گرم و مرطوب داشته و قهوهها مدت زیادی در اسکله میمانند و این آب و هوا روی طعم قهوه اثر منفی میگذارد.
جاوا نیز یکی دیگر از مناطق تولید قهوه بوده که به علت مستعمره بودن زمینهای کشاورزی زیادی را در خود جای داده است. تولیدات این منطقه از قرن ۲۰ کاهش یافته است. فلورس منطقه ای دیگر است که بیشتر تولیدات آن به مصرف داخل کشور میرسد.
منطقه بالی نیز ۸۰ درصد روبوستای قهوه اندونزی را تامین میکند. این جزیره قطب گردشگری اندونزی است ولی کشاورزی هنوز حرف اول را میزند.
ورود قهوه به تایلند
داستان های گوناگونی از ورود قهوه به این کشور وجود دارد.یکی از معتبر ترین داستان های گفته شده این است که در سال 1904 یک زائر مسلمان که از مکه به خانه باز می گشت، در راه از اندونزی عبور کرده و با خود یک گیاه ربوستا آورده است که آن را در جنوب کشور کاشت. داستان دیگری درباره یک مهاجر ایتالیایی است که در دهه 1950 گونه عربیکای قهوه را به شمال کشور تایلند آورد. جدای آنکه کدام یک از این داستان ها موثق تر است، قهوه تا سال 1970 اهمیتی در اقتصاد کشاورزی تایلند نداشت.
در سال های 1972 تا 7 سال بعد از آن، دولت تایلند یک پروژه را به طور آزمایشی اجرا نمود تا کشاورزان مناطق شمالی به جای خشخاش و تریاک، قهوه بکارند. آن زمان ارزش قهوه به حدی بالا رفته بود که کشاورزان را به کششت آن قانع می کرد تا دست از کشت خشخاش و تریاک بردارند. این زمان آغاز صنعت قهوه در تایلند شد. لازم است بدانید تا مدت ها بعد قهوه به محصول عمده در کشاورزی تایلند محسوب نمی شد. در واقع تولید قهوه از سال 1990 به اوج خود رسید ولی نوسانات قیمت جهانی قهوه، تولید کنندکان را از تولید این دانه خوش طعم منصرف کرد.
در تایلند قسمت شمالی کشور بیشتر گونه عربیکا و در قسمت جنوبی کشور بیشتر گونه ربوستا کشت می شود. نوسانات قیمت بیشتر به قسمت شمالی ، یعنی زمین های زیر کشت عربیکا بر می گردد. قهوه های تایلند بیشتر از میانمار و لائوس قاچاق می شوند، به همین دلیل ردیابی قهوه در تایلند بسیار کار سختی است.امروزه تایلند قهوه ضعیفی تولید می کند که نام معروفی در میان تولید کنندگان قهوه ندارد. با این حال برخی مزارع و تعاونی ها برای کشت یک محصول با کیفیت تلاش هایی می کنند. همچنین افزایش مصرف قهوه در داخل کشور به کیفیت قهوه کمک خواهد نمود.
قهوه های با کیفیت کشور تایلند طعم شیرینی دارند اما تمیزی نیستند. همچنین اسیدیته یا ترش مزگی کمی را در طعم آن ها مشاهده می کنیم. قهوه های این کشور اغلب مارا به یاد طعم های ادویه و شکلات می اندازدکه در دهان طعمی سنگین و پری را حس خواهید کرد.
مناطق پرورش دهنده قهوه در تایلند
مناطق پرورش دهنده قهوه در تایلند به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می شود که در قسمت شمالی زیر گونه های عربیکا کشت شده و در قسمت جنوبی ربوستا پرورش داده می شود. منطقه شمالی شامل استان های استان هایی قهوه خیز مانند چیانگ مای، چیانگ رای، لامپانگ، مای هونگ، سون و تاک بوده که در ارتفاع 1000 تا 1600 متری قرار دارد. تعاونی دوی چانگ قهوه های تخصصی این منطقه (که تنها منطقه تخصصی قهوه در تایند است) را جمع آوری می کند و به فروش می رساند. فصل برداشت قهوه از ماه نوامبر تا مارس می باشد.
منطقه جنوبی که تنها تولید کننده گونه روبوستا می باشد، شامل استان های سورات تانی، چومفون، ناخون سی تامارات، فانگ انگا، کرابی و رانونگ است. ارتفاع این منطقه 800 تا 1200 متر بوده و در فصل دسامبر تا ژانویه برداشت قهوه صورت می گیرد.
فیلیپین
داستان رسیدن قهوه و رشد آن در فیلیپین فراز و نشیب زیادی دارد. معروف ترین داستانی که وجود دارد، سال 1740 شروع می شود که قهوه توسط یک راهب اسپانیایی در استان باتانگاس کاشته شد. قهوه تحت سلطه استعمار رشد کرد و سراسر فیلیپین به رشد قهوه مشغول شدند. در سال 1828 برای آن که کشت قهوه تقویت شود، اسپانیایی ها به هر کشاورزی که شصت هزار فوت مربع قهوه کشت کند، و محصولش به بار بشیند، جایزه ای می داد. به طور مثال یکی از کشاورزان توانست جایزه هزار پزویی را از آن خود کند. موفقیت او دیگر کشاورزان را نیز به کاشت قهوه ترغیب کرد و تولید این قهوه افزایش یافت.
در دهه 1860فیلیپین تجارت بسیار سالمی را در زمینه صادرات قهوه انجام می داد و بازار بزرگی مانند ایالت متحده امریکا را در اختیار داشت. با کامل شدن کانال سوئز در سال 1869اروپا را نیز به عنوان یک بازار بالقوه برای این کشور تبدیل کرد. ثمره این تلاش ها این شد که در دهه 1880 فیلیپین چهارمین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان شد. اما سرانجام در سال 1889بیماری زنگ برگ قهوه که دیگر کشورهارا نیز درگیر کرده بود، از تولید قهوه فیلپین کاست.
بیماری زنگ برگ قهوه و حشرات، تلقات جبران ناپذیری روی منطقه باتانگاس گذاشت. منطقه ای که هنوز به عنوان منطقه غالب تولید قهوهدر فیلیپین شناخته می شود. در حدود دوسال تولیدات این منطقه به کمتر از 20 درصد رسید. کشاورزان منطقه هم ترجیح دادند به جای قهوه دیگر دانه ها و گیاهان را بکارند. همین امر باعث شد 50 سال چراغ قهوه خاموش شود.
احیای صنعت قهوه
در دهه 1950 دولت فیلیپین سعی بر احیای دوباره صنعت قهوه نمود. و با کمک هم پیمان خود، یعنی امریکا، گونه های ربوستا و مقاوم به بیماری را به عنوان یک برنامه پنج ساله وارد سیستم احیای قهوه نمود. این برنامه موفقیت آمیز پیش رفت و تولید قهوه افزایش یافت. در دهه 1960 فیلیپین در تولید قهوه خودکفا شد و دیگر قهوه ای برای مصرف داخل وارد نمی کرد. بخشی از تقاضای محلی نیز ناشی از تولید قهوه های فوری در کارخانه های
اطراف فیلیپین بود. تولید قهوه در فیلیپین انعکاس دهنده قیمت جهانی بوده و با توجه به مقدار تقاضا تولید قهوه همواره دچار افت و خیز بوده است.
یخبندان کشور برزیل در سال 1975 و به طبع کاهش محصول برزیل، این فرصت را به فیلیپین داد تا دوباره در جایگاه یک کشور صادر کننده قهوه تبدیل شود و تولیدات خود را افزایش دهد. امروزه برنامه های فراوانی برای کشت قهوه در فیلیپین وجود دارد. لازم است بدانید مصرف داخلی قهوه در این کشور انقدر بالا ست که درصد کمی قهوه برای صادرات باقی می ماند. همچنین بخش زیادی از آنچه که تولید می شود، گونه ربوستا است.
این کشور دو گونه دیگر از قهوه را که معمولاً در کشورهای دیگر یافت نمی شود، پرورش می دهد: لیبریکا و اکسلسا. شاید قهوه فیلیپین فوق العاده نباشد اما ارزش یک بار امتحان کردن را دارد. قهوه های با کیفیت این کشور دارای تن واری زیاد و ترش مزگی کم است.
مناطق پرورش دهنده قهوه در فیلیپین
منطقه کوردیلرا، میندانائو،کالابارزون، میماروپا و ویسایاس از مناطق پرورش دهنده گونه های مختلف قهوه در فیلیپین هستند.
یمن
قهوه یکی از محصولات صادراتی یمن است. قهوه در این کشور تجاری بوده و به صورت منحصر به فردی در این کشور کاشت میشود. زمینهای کشاورزی پلکانی تا روشهای فرآوری و زیرگونههای خاص این کشور همگی مورد توجه هستند.
قهوه اولین بار توسط اتیوپیها که برای زیارت به مکه میآمدند به یمن رسید. در قرن 15 و 16 این دانه جای خود را در این سرزمین باز نمود و تعداد زیادی به کشت قهوه پرداختند.
موکا، اصطلاحی برای همه چیز
امروزه قهوه از بندر موکا صادر میشود. شاید شنیدن نام موکا شما را گیج کند. اولین چیزی که به ذهن ما میرسد، ترکیب اسپرسو با شکلات داغ میباشد. اصل این کلمه برای قهوه های تند و قوی تولید شده در یمن بوده است. برخی قهوههای فراوری شده یه صورت طبیعی نیز با این اصطلاح تعریف میشود؛ مانند قهوه موکا هرار کشور اتیوپی.
ترکیب قهوههای یمن با قهوه های جاوا را نیز موکا- جاوا میگویند. برخی از برشته کاران نیز از این اصطلاح برای توصیف عطر و طعم خاص قهوه استفاده می کننند. در کل استفاده از کلمه موکا در صنعت قهوه بسیار رایج است.
تنها 3 درصد زمین های یمن قابل کشت است و دلیل آن محدودیت آب است. کشاورزان از آب زیر زمینی برای کشاورزی استفاده میکنند که به سرعت در حال کاهش میباشد. کود دهی نیز در کشاورزی یمن رایج نیست و به همین دلیل خاک از برخی مواد مغذی بی بهره میماند. در کنار این ویژگیها، تعداد بسیار زیادی از زیرگونه های هیرلیوم عربیکا تنها در این کشور یافت میشود.
قهوههای یمن بیشتر با نام موکا، که پیش تر توضیح دادیم، بسته بندی میشود. البته قبلها از نامهای محلی برای انواع مختلف قهوه استفاده میشد.
نحوه فراوری قهوه در یمن
قهوه های یمن با دست چیده میشود. پس از برداشت در پشت بام خانه کشاورزان در زیر آفتاب خشک میشود. این کار با معضلاتی روبرو است. حجم قهوه از مساحت پشت بامها بیشتر بوده و به علت فضای کم گیلاس قهوه روی هم انباشته شده، خشک میشود. همین امر باعث خشک شدن ناهماهنگ گیلاس قهوه، تخمیر و یا کپک میشود.
در یمن 99 هزار خانوار به تولید قهوه میپردازند که تولید سالیانه هر کدام 113 کیلوگرم در سال است که مقداری بسیار کمی میباشد. نیمی از قهوه تولیدی این کشور به عربستان سعودی صادر میشود. یمن تولید نسبتا محدودی دارد و هزینه تولید نیز بالا است. به همین دلیل قیمت دان قهوه یمن بسیار بالا است. برخی قهوه های یمن نیز با برچسب اتیوپی به فروش میرسد.
قِشِر
قشر در واقع پوستههای خشک شده و برشته کاری نشده که از گیلاس قهوه جدا شده است که همانند چای دم آوری میشود. در امریکای مرکزی نیز کاسکارا همانند قشر میباشد. با این حال کاسکارا میوه خشک گیلاس است که تفاوت هایی با قشر دارد.
مناطق کشت شده قهوه در یمن صنعا، رایما، مهویت، صعده و حجه می باشد. انواع گونه های کشت شده در یمن نیز زیرگونه های هیرلوم مانند شانی، صافی، مصرحی، شامی، مطانی و جوعاری می باشد.
گینه نو
گینه نو یکی از کشورهای تولیدکننده قهوه در جهان است. پای این دانه خیلی سال پیش به این کشور باز شد اما تاریخچه طولانی ندارد. سال ۱۹۲۶، هجده زمین با قهوه کوهستان آبی جامائیکا زیر کشت رفت و دو سال بعد کشت قهوه به شکل جدی در این کشور انجام شد. سال ۱۹۵۰ برای آسان شدن و راحتی در رشد و توسعه قهوه، زیر ساختهایی بنا نهاده شد. در زمانی که تولیدات برزیل افت کرد، گینه نو با شدت بیشتری به تولید قهوه پرداخت. مسیر تولید قهوه در گینه نو با فراز و فرود های فراوانی همراه بوده است. امروزه ۹۵ درصد تولید کنندگان این دانه خوش طعم، خرده مالکانی هستند که به کشت قهوه میپردازند. در حدود ۹۰ درصد دان قهوه تولیدی این کشور از گونه عربیکا است. دانه ای که ترش مزگی بیشتر و کیفیت بالاتری دارد.
قابلیت ردیابی قهوه در گینه نو نیز به چند مزرعه بزرگ محدود میشود. گینه نو با توجه به ارتفاع و خاک مناسب، پتانسیل تولید قهوه بیشتری را دارد. در سال های اخیر این کشور نیز به بازار قهوه علاقه بیشتری نشان داده و رشد بیشتری داشته است.
درجه بندی قهوه گینه نو
پنج نوع درجه برای قهوه پاپوآ گینه نو وجود دارد که بیشتر بیانگر خاستگاه آن است تا کیفیت! AA ،A و X سه نوع درجه ای است که قهوههای مزارع بزرگ را نشان میدهد. PSC و Y نشان دهنده قهوه های تولیدی مزارع کوچک هستند. طعم کلی قهوه های گینه نو شیرین بوده و پیچیدگی فوق العاده ای دارد. کیفیت کره ای این قهوهها نیز آن را از دیگر قهوههای جهان متمایز میکند.
سه منطقه ارتفاعات شرقی، ارتفاعات غربی و استان سیمبو مناطق عمده تولید قهوه در این جزیره می باشد. ارتفاع کشت قهوه در این کشور ۱۴۰۰ تا ۱۹۰۰ متر از سطح دریا بوده و ماه های برداشت قهوه آپریل تا سپتامبر است.
گونه های قهوه در آسیا
عربیکا
تیپیکا، تحفه ای از هلندی ها
همانطور که گفتیم این کشور اغلب زادگاه گونه عربیکای قهوه است. اما خود این گونه، زیرگونههای دیگری نیز دارد که خریداران قهوه سبز باید به آن توجه نمایند. یکی از زیرگونههای اصلی تیپیکا (Typica) می باشد. هلندیها این گونه قهوه را درسراسر جهان معرفی نمودند. میوه تیپیکا به رنگ قرمز است و اگر در شرایط خوبی کشت شود، یک فنجان قهوه عالی با شیرینی متعادل و اسیدیته با کیفیت را به ارمغان میآورد.
بوربون
در نظر بسیاری از قهوه شناسان، بوبورن طعم خاصی از شیریی دارد. گونه بوربون یک جهش طبیعی از گونه تیپیکا است که اولین بار در جزیره رئونیون ( La Réunion ) که قبلا به نام بوربون مشهور بوده است، دیده شد. میوه بوربون طیف رنگی از زرد، نارنجی و قرمز است. تفاوت درختان تیپیکا و بوربون، شکل ظاهری آن است. درختان بوربون شکل گرد تری دارند و بیشتر شبیه درختچه هستن
کاتورا، گیاه پا کوتاه قهوه
کاتورا (Caturra)، زیر گونهای از گونه بوربون (گونه ای دیگر از عربیکا) است که در برزیل یافت شد. اما نتوانست طرفداری در این کشور پیدا کند. این گونه در کشورهای دیگر از جمله اندونزی، کلمبیا و … گسترش یافت. گیاه کاتورا کوتاه است و نیاز به مراقبت و رسیدگی بیشتری نسبت به گونه مادر خود، بوربون، دارد. اگر گونه کاترا در ارتفاع بالاتری کشت شود، از کیفیت آن کاسته میشود. به علت کوتاهی درخت کاتورا، شاخه های پربار تری از میوه دارند. رنگ میوه کاتورا زرد و قرمز بوده و برداشت آن آسان تر از دیگر گونه ها انجام میشود.
S795
این گونه که در کشور هند توسعه یافته است، از پیوند دو گونه کنت و S288 میباشد. گونه S795 در برابر بیماری زنگ برگ قهوه مقاوم بوده و علاوه بر هند در اندونزی نیز کاشت میشود.
موندو نوو ، فرزند بوربون و تیپیکا
حاصل پیوند طبیعی بوربون قرمز و تیپیکا، گونه موندو نوو میباشد. این زیرگونه اولین بار در برزیل یافت شد و بسیار پر بازده است. یک فنجان قهوه زیر گونه موندو نوو کیفیت بالایی را به ارمغان میآورد. این گونه بیشتر در امریکای جنوبی و بعضا امریکای مرکزی کشت میشود. گیاه این زیرگونه به ارتفاع بلندش مشهور است. البته این گیاه با تمام ویژگیهای مثبت، در برابر آفت بسیار آسیب پذیر است.
کاتوای
یک زیرگونه از تلاقی دو گونه قهوه موندونوو و کاتورا می باشد که در برابر باد و باران مقاوم است. اگر به این گونه به خوبی رسیدگی شود می تواند طعم فوق العاده و شیرینی به ارمغان بیاورد. خاستگاه تولد این گونه دربرزیل بوده است.
روبوستا
قهوه ربوستا یکی از دو نوع اصلی قهوه است که ویژگیهای خاص خود را دارد. ظاهر قهوه روبوستا گرد تر و کوچک تر است و شکاف روی دان، صاف تر نسبت به دان عربیکا میباشد. درختان ربستا تا ۱۰ متر رشد می کنند و در برابر آفات بسیار مقاوم هستند.
همانطور که میدانید در قهوه ترش مزگی یا اسیدیته نیز وجود دارد. از قدیم، طرفداران تلخ مزگی در قهوه افزایش یافته و برخی حس کردن این طعم را در نوشیدن یک فنجان قهوه ترجیح میدهند. روبوستا داری تلخ مزگی بالایی نسبت به عربیکا است.
همچنین طعم شیرینی کمتری دارد. کافئین دان ربوستا بیش از دان عربیکا است.
لیبریکا
این گونه در ارتفاعات کم و در شرق آسیا و آفریقای غربی کشت می شود و کمتر از 1 درصد بازار را از آن خود دارد. لیبریکا در فنجان غلیظ و تند هستند اما طرفداران خود را دارند. این گونه در فیلیپین به باراکو ( Barako) معروف است. از لیبریکا دو زیرگونه معروف وجود دارد: لیبرین و اکسلسا. تعداد از این گونه در ماداگاسکار و جزایر ماسکارین وجود دارد که کافئین کم و یا بدون کافئین هستند.
اکسلسا
این قهوه که گونه مقاومی از قهوه است، اولین بار در آفریقای مرکزی کشف شد اما امروزه بیشتر در شرق آسیا کشت می شود. بر عکس ربوستا و عربیکا،اکسلسا درخت است نه درختچه. همچنین در برابر آفات و حشرات مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد
اشتراک گذاری