درباره آب بیشتر بدانیم

 

(Total dissolved solids  (TDS

درباره آب بیشتر بدانیم :واژه های «جامدات»، «مواد معلق» و «مواد محلول» به عنوان معادل واژه های «باقیمانده»، «مواد صاف نشدنی»، و «مواد صاف شدنی» به کار می روند. جامدات، ذرات معلق یا مواد محلول موجود در آب با فاضلاب می توانند بر کیفیت آب تأثیر منفی بگذارند. آبهایی که میزان مواد محلول آنها بالاست عموماً طعم نامطلوبی داشته و استفاده از آن برای مصرف کننده ناخوشایند است. به همین دلیل مقدار ۵۰۰ میلی گرم در لیتر از جامدات محلول برای آبهای آشامیدنی مطلوب شناخته شده است. آبهایی که میزان املاح معدنی آنها بالاست در اکثر صنایع  غیرقابل استفاده اند. آبهایی با ذرات معلق زیاد نیز از نظر ظاهر و مصارفی نظیر شستشو و استحمام نامناسبند. به منظور کنترل فرآیندهای تصفیه فیزیکی و بیولوژیکی فاضلاب و برای رعایت غلظت مجاز جامدات در پساب خروجی، اندازه گیری جامدات در فاضلاب ها اهمیت زیاد دارد.

تعاریف:

جامدات کل اصطلاحاً به مواد باقیمانده پس از تبخیر حجم مشخصی از نمونه که در یک کوزه با دمای معین خشک شده باشد اطلاق می شود. جامدات کل شامل «جامدات محلول»، بخشی که از صافی با تخلخل ۵/۲ میکرون (یا کوچکتر) عبور می کند و «جامدات معلق»، جزئی که به وسیلۀ صافی نگه داشته می شود، می باشد.

صافی

نوع صافی میزان تخلخل آن، سطح مقطع و ضخامت صافی به علاوه ویژگی های فیزیکی ذرات و مقدار مواد ته نشین شده روی صافی از عوامل اصلی و مؤثر بر فرایند جداسازی مواد معلق و محلول توسط صافی می باشند.
«کل جامدات ثابت»، عبارتی است که اصطلاحاً برای بیان کل جامدات محلول و معلق باقیمانده پس از حرارت دادن نمونه تا خشک شدن کامل در کوره ای با دمای زیاد (۵۰۰ تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد) به کار می رود. کاهش وزن در اثر سوزاندن نمونه در دمای بالا مربوط به «جامدات فرار» است.

هر چند در این دما نه تنها ترکیبات آلی بلکه برخی مواد معدنی نیز تجزیه می شوند. به همین جهت تمایز واقعی بین مواد آلی فرار از ترکیبات معدنی فرار امکان پذیر نیست. میزان دقیق مواد آلی با انجام آزمایش هایی مانند اندازه گیری کل کربن آلی، تعیین BOD و COD بهتر مشخص می شود.

«جامدات قابل ته نشینی» به مواد معلقی که پس از مدت زمان معینی ته نشین می شوند اشاره دارد و ممکن است، بسته به روش جداسازی شامل مواد شناور هم باشد.

منابع خطا :

نحوۀ نمونه برداری اولیه یا مراحل بعدی برداشت نمونه برداری آزمایش به ویژه از نمونه های شامل دو یا سه فاز می تواند خطاهای اساسی در کار ایجاد کند.

برای بالا بردن کیفیت کار بهتر است نمونه ها چند بار آزمایش شوند. نمونه ها باید حتی الامکان تا رسیدن به وزن ثابت خشک شوند. به این ترتیب که مراحل خشک کردن، سرد کردن و توزین برای هر نمونه چند بار تکرار شود. در برخی موارد به منظور اندازه گیری یک جزء غیرمتعارف در جامدات تغییراتی در روش های تشریح شده صورت می گیرد. این تغییرات می بایست همراه نتایج گزارش شوند.

کاربرد TDS در صنعت آب:

منظور از TDS کل مواد جامد محلول در آب است که برابر مجموع غلظت همه یون های موجود در آب می باشد. مواد محلول در آب ممکن است از نظر ماهیت   « آلی » یا « معدنی » باشند.

مواد غیر آلی ( معدنی ) حل شده در آب شامل :

مواد معدنی ، فلزات و گازها می باشند. بعضی از مواد آلی به صورت ذرات کلوییدی هستند اما بیشتر مواد آلی به صورت محلول هستند. آلاینده های آلی ممکن است باعث بو ، رنگ و طعم نامطبوع آب شوند.

مواد حاصل از تجزیه گیاهان ، مواد شیمیایی آلی و گازهای آلی ، اجزای آلی محلول در آب را تشکیل می دهند.

بسیاری از مواد حل شده در آب نامطلوب هستند. مواد معدنی، گازها و مواد آلی حل شده در آب ممکن است موجب بروز رنگ ، طعم و بوی نامطلوب شوند. برخی از ترکیبات شیمیایی ممکن است سمی باشند و برخی از اجزای آلی محلول به اثبات رسیده است که سرطانزا هستند. البته باید توجه داشت که تمامی مواد محلول در آب نامطلوب نیستند. اما میزان مواد محلول مطلوب در آب بسیار اندک است.

 

 

 

 

 

واحد سنجش TDS ، میلی گرم در لیتر Mg/l می باشد که از آن با اصطلاح PPM یاد می کنند.

میزان کل جامدات محلول در آب از دو نظر قابل بررسی است :

مقدار مجاز : حداکثر مقدار مجاز TDS آب آشامیدنی در استاندارد آب شرب ذکر شده است. این مقدار در استاندارد آب شرب ایران ۱۵۰۰ و در شرایط ویژه ۲۰۰۰ میلی گرم در لیتر ذکر شده است.

مقدار مطلوب:

مقدار مطلوب کل جامدات محلول در آب در استاندارد ذکر نشده است. اما آنچه که مسلم است هرچقدر ناخالصی های محلول در آب ( خصوصا آن دسته از ناخالصی ها که برای بدن مضر هستند نظیر نیترات ) کمتر باشد آب گواراتر و سالم تر خواهد بود.

از طرفی

کاهش TDS ممکن است تغییر طعم آب را به دنبال داشته باشد و از آنجا که طعم و مزه آب یک پارامتر نسبی است و برای مصرف کنندگان مختلف متفاوت است، آستانه تغییر مزه نیز قابل اندازه گیری نبوده و لذا در استاندارد ذکر نشده است.

در پایان

با این توضیحات ، مشخص می شود که ممکن است مقدار ناخالصی های محلول در یک نمونه آب ، از مقدار استاندارد تجاوز نکرده باشد، اما از نظر مصرف کننده آن نمونه مطلوبیت لازم جهت مصرف را نداشته باشد.

بطور مثال

TDS آب قم حدود ۹۰۰ میلی گرم در لیتر است. مصرف این آب از نظر استاندارد آب شرب مجاز محسوب می شود. اما چنانکه می دانیم ، آب قم مطلوبیت لازم را جهت مصرف ندارد و می توان با دستگاههای تصفیه آب خانگی ، آبی به مراتب مطلوب تر و گواراتر تهیه و مصرف کرد. و یا ممکن است که میزان نیترات در یک نمونه از آب مشهد ، ۴۵ میلی گرم در لیتر گزارش شود.

واین میزان از

حداکثر مجاز عنوان شده در استاندارد ( ۵۰ میلی گرم در لیتر ) کمتر است . به عبارتی این مقدار خط قرمز است و هر چه میزان نیترات در آب از این میزان کمتر باشد، بر سلامت آب افزوده می شود. به وسیله تجهیزات تصفیه آب خانگی می توان میزان نیترات آب را تا ۹۰ در صد کاهش داد.

 

مفاهیم تئوریک:

T.S.S: Total Suspended Solid (ذرات جامد معلق در آب)

TDS: Total dissolved solid (ذرات جامد محلول در آب)

TDS:

1. مهمترین شاخص برای بررسی کیفیت آب (Water quality) است.
2. شامل هر ذره جامد محلول به غیر از مولکول های خالص آب(H₂O) است.
3. شامل نمک ها (Salts)، فلزات (Metals)، مواد معدنی (Minerals) و مواد آلی (Organic particle) است.
4. واحد آن یا ppm است.

 

منابع:

نتپرسو

water quality

wikipedia