تأثیر کافئین بر اندام بدن چیست؟

تأثیر کافئین بر اندام بدن
واکنش های متفاوت بدن در برابر کافئین ، به آستانه تحمل افراد بستگی دارد اما به طور کلی تأثیر آن ها را می توان چنین بیان کرد:

۱- فشار خون: کافئین ، فشار خون را افزایش می دهد. اگر کسی ۲۵۰ میلی گرم قهوه مصرف کند، فشار خونش در یک ساعت ، ۱۰ میلی متر بالا می رود.

۲- قلب: پس از مصرف قهوه، ضربان قلب کاهش می یابد اما پس از مدتی بر تعداد آن افزوده می شود و تا هنگامی که کافئین از بدن خارج نشده باشد به همان صورت باقی می ماند.

چنانچه میزان کافئین مصرفی ، بالا باشد نه فقط تپش قلب ایجاد می کند بلکه حالت ( Fibrilation) یعنی حرکت نامنظم ماهیچه های قلب نیز پدید می آید که گاه ممکن است منجر به مرگ شود.

بر اساس آمارهای به دست آمده، نوشیدن بیش از ۵ فنجان قهوه در روز ، احتمال سکته قلبی را افزایش می دهد.

۳- هورمون ها: کافئین بر تولید برخی از هورمون های بدن می افزاید، مانند : اپی نفرین( Epinephrine) که منقبض کننده عروق است ، نوراپی نفرین ( Norepinephrine) که بر میزان فشار خون می افزاید، رنین ( Renin) که به علت کم خونی کلیه ها و بر اثر کاهش فشار نبض در سرخرگ کلیوی ، از کلیه ها ترشح می شود و پس از فعل و انفعالاتی ، باعث فشار خون می گردد و کاتکولامین ( Catecholamine) که باعث تحریک اعصاب قلب شده و حرارت بدن را افزایش می دهد.

۴- معده: کافئین بر ترشح اسید معده و میزان پپسین ( Pepsin) که نوعی آنزیم معدی است می افزاید.

۵- خانم های باردار: اداره نظارت بر غذا و دارو در آمریکا ( FDR) در سال ۱۹۸۰ میلادی اعلام کرده است که کافئین باعث زایمان زودرس می شود و ممکن است در نوزدان ناراحتی ایجاد کند.

اگر چه از آن تاریخ ، پژوهش ها و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفت اما تا کنون مشخص نشده است که چه مقدار کافئین می تواند عامل زایمان زودرس شود.

کافئین برای نوزادان دو عارضه ایجاد می کند:

۱- از طریق شیر مادر وارد دستگاه گوارش کودک می شود و او را در وضعیت استفراغ قرار می دهد.

۲- مدت زیادی در بدن نوزاد می ماند تا متابولیزه شود، زیرا کبد نوزاد به اندازه کافی آنزیم ندارد.
 
 
در صورتی که مادری دو فنجان قهوه تند بنوشد و سپس به نوزاد خود شیر بدهد چون بخشی از کافئین ، همراه شیر مادر وارد بدن نوزاد می شود ، امکان دارد عوارض زیر در نوزاد به وجود آید: ناآرامی، لرزش دست ها، پاها و لب ها، سفت یا شل شدن عضلات و ماهیچه های بدن، بی خوابی، جیغ زدن، حساسیت نشان دادن به صدا، به گونه ای که با کمترین صدایی کودک از خواب می پرد. از این رو به مادرانی که فرزند خود را شیر می دهند توصیه می شود که از مصرف قهوه یا مواد کافئین دار پرهیز کنند.
 
 
۶- مغز و اعصاب: تأثیر کافئین بر مغز و اعصاب، می تواند به پیدایش عوارض زیر منجر شود:

۱- اضطراب۲- هیجان ۳- ناآرامی ۴- فراموشی و افسردگی .

کسانی که گرفتار عارضه افسردگی هستند ، نباید بیش از یک گرم کافئین در روز مصرف کنند ؛ زیرا سبب شدت یافتن افسردگی آن ها می شود.

۷- خون: کافئین باعث می شود که مقدار قابل ملاحظه ای از سدیم و پتاسیم بدن از طریق کلیه ها دفع شود، همچنین مقدار مصرف قند را نیز کاهش می دهد که نتیجه آن ، افزایش قند خون خواهد بود.

از این رو به کسانی که مبتلا به بیماری قند ( دیابت) هستند توصیه می شود از مصرف مواد کافئین دار، اجتناب ورزند. کافئین ، جذب آهن را در روده ها کم می کند و لذا با توجه به نیاز ضروری بدن به آهن، که کار خون سازی را بر عهده دارد، توصیه می شود که از مصرف کافئین همراه با غذا و تا یک ساعت پس از آن، به طور جدی پرهیز شود.

۸- لاغری: کافئین میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد و در نتیجه مصرف کالری نیز افزایش پیدا می کند. برای مثال ، چنان چه کسی یک فنجان قهوه حاوی ۱۰۰ میلی گرم کافئین بنوشد میزان متابولیسم بدن وی تا ۴ درصد افزوده شده و درنتیجه باعث لاغری او می شود.

۹- فیبروکیستیک ( Fibrocystic) : زنانی که در سینه خود غده فیبروکیستیک دارند ، نباید به میزان زیاد کافئین مصرف کنند، زیرا به بزرگ شدن این غده کمک می کند.
 

خواص و تأثیرات فیزیولوژیک قهوه (کافیین)
مکانیزم بیوشیمیایی عملکرد کافیین در بدن:

کافیین از فعالیت آنزیم فسفو دی استراز ممانعت نموده و بدین وسیله از نابودی مولکول های پیام رسان ثانویه (cAMP) جلوگیری می نماید و بدین واسطه cAMP قادر خواهد شد تا برای مدت زمان طولانی تری سلول های عصبی را به فعالیت تحریک نماید. این عملکرد cAMP در تحریک سلولهای عصبی به نوبه ی خود موجب بهبود و نیز افزایش فعالیت های مغزی می گردد.

مکانیزم دیگر عملکرد کافیین به واسطه ی نقش آن در مهار گیرنده های مربوط به آدنوزین در مغز میباشد. آدنوزین مولکولی است که در مغز تولید می شود و هنگامی که سطح آن به حد مورد نیاز افزایش یافت به گیرنده های آدنوزین مغز متصل می گردد. اتصال مولکولهای آدنوزین به گیرنده های مربوط به آدنوزین موجب ایجاد احساس خستگی و خواب آلودگی در فرد می گردد. اتصال مولکولهای آدنوزین به این گیرنده ها همچنین می تواند موجب گشاد شدن رگهای خونی موجود در مغز و بدین واسطه افزایش اکسیژن رسانی به سلول های مغزی در هنگام خواب گردد. هر چه تعداد مولکول های آدنوزین بیشتری به گیرنده های مربوط به آدنوزین موجود در مغز متصل گردند احساس خستگی و خواب آلودگی بیشتری نیز در فرد ایجاد خواهد شد.

ساختار مولکول کافیین همانند ساختار مولکول آدنوزین می باشد. به واسطه ی شباهت ساختاری به مولکول آدنوزین، مولکول کافیین نیز قادر می باشد به گیرنده های مربوط به آدنوزین موجود در مغز متصل گردد. به واسطه ی اتصال به گیرنده های آدنوزین، کافیین قادر می باشد جایگاه اتصال مولکول آدنوزین به این گیرنده ها را مهار نموده، و در نتیجه از اتصال آدنوزین به این گیرنده ها ممانعت به عمل آورد. به واسطه نقش خود در ممانعت از اتصال مولکولهای آدنوزین به گیرنده های آدنوزین، کافیین قادر می باشد به کاهش میزان خستگی و نیز خواب آلودگی در افراد کمک نماید. کافیین همچنین رگهای خونی موجود در مغز را منقبض نموده و بدین واسطه به بهبود سردرد های عروقی کمک می نماید.
از دیگر تأثیرات کافیین بر روی بدن انسان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

افزایش ترشح هورمون آدرنالین توسط غدد فوق کلیوی، افزایش سرعت ضربان قلب، گشاد شدن مردمک چشم ها، کاهش خونرسانی به اندام های گوارشی و در نتیجه متوقف شدن عملکرد های گوارشی از جمله هضم و جذب غذا، افزایش خونرسانی به ماهیچه ها و در مجموع افزایش فعالیت های سیستم سیمپاتتیک بدن.

عملکرد:

کافیین دستگاه عصبی مرکزی، تنفس و نیز گردش خون را تحریک می نماید. کافیین همچنین دارای تأثیر ادرار آور نیز می باشد. استفاده از کافیین، گردش خون و همچنین سرعت اکسید شدن اسید های چرب را افزایش می دهد. به همین دلیل نیز ورزشکاران برای تسریع متابولیسم اسیدهای چرب بدن خود از کافیین استفاده می نمایند.

ترکیب کافیین و آسپیرین برای بهبود سر درد بسیار مفید می باشد. در صورت استفاده ی بیش از حد، کافیین می تواند موجب کاهش تراکم استخوان ها گردد. مصرف کافیین به زنان حامله توصیه نمیشود. کافیین همچنین میزان تجزیه ی دوپامین را کاهش داده و بدین واسطه موجب افزایش سطح دوپامین در مغز می گردد. دوپامین یک پیام رسان عصبی بوده و به ایجاد هماهنگی و تعادل در افکار، احساسات و نیز عملکردهای ماهیچه ای بدن کمک می نماید. کمبود دوپامین در بدن، ممکن است موجب ایجاد عدم تعادل در حرکت گردد که این یکی از نشانه های بیماری پارکینسون می باشد